ÿþ<!doctype html public "-//W3C//DTD HTML 4.0 Transitional//EN"> <html> <head> <meta http-equiv="Content-type" content="text/html;charset=ISO-8859-2"> <title>Szybko[ reakcji, energia aktywacji, kataliza.</title> <link rel="Stylesheet" href="style.css" type="text/css"> </head> <body> <p align=center><br>======================================<BR> <img src="gfx/link2.gif"> <B>Szybko[ reakcji, energia aktywacji, kataliza.<img src="gfx/link3.gif"> </align> <br>======================================<BR> </p><p align=left></B> <B>Szybko[ reakcji </B> chemicznej v mierzymy zmian st|enia c reagujcych substancji. Jest to tzw. Zrednia szybko[ reakcji. Rzeczywista szybko[ reakcji w danej chwili to stosunek nieskoDczenie maBej zmiany st|enia substratów lub produktów do nieskoDczenie maBej zmiany czasu. V = dc/dt<BR> Je|eli szybko[ reakcji mierzymy ubytkiem st|enia substratów to przed iloczynem dc/dt stawiamy znak minus, poniewa| podczas przebiegu reakcji st|enia substratów systematycznie malej. <BR> Chwilow szybko[ reakcji mo|na wyznaczy graficznie z tangensa kta nachylenia alfa, jaki tworzy styczna do krzywej zmian st|enia, w punkcie odpowiadajcym czasowi t.<BR><BR> Szybko[ reakcji zale|y od:<BR> <img src="gfx/link2.gif"> chemicznego charakteru reagujcych substancji (czsteczki, jony, rodniki),<BR> <img src="gfx/link2.gif"> st|enia substancji, a w przypadku substancji gazowych tak|e od ci[nieD parcjalnych,<BR> <img src="gfx/link2.gif"> temperatury, w której przebiega reakcja,<BR> <img src="gfx/link2.gif"> mechanizmu przemiany substratów w produkty,<BR> <img src="gfx/link2.gif"> obecno[ci substancji wpBywajcych na wielko[ energii aktywacji, czyli katalizatorów, inhibitorów& <BR><BR> Szybko[ reakcji jest wprost proporcjonalna do:<BR> <img src="gfx/link2.gif"> liczby zderzeD w jednostce czasu, co zale|y od st|eD reagujcych substancji i ich energii kinetycznej,<BR> <img src="gfx/link2.gif"> stosunku zderzeD efektywnych do caBkowitej liczby zderzeD, a to zale|y od energii reagujcych substancji.<BR><BR> <B>Energia aktywacji.</B><BR> Aby powstaBy nowe wizania chemiczne, tzn. aby zderzenie byBo efektywne, reagujce czsteczki musz posiada energi wiksz od pewnej okre[lonej energii granicznej, zwanej energi aktywacji. Jest ona ró|na dla ró|nych reakcji. <BR> Zostaje zu|yta na:<BR> <img src="gfx/link2.gif"> pokonanie siB odpychania, jakie pojawiaj si midzy czsteczkami w wyniku zbli|ania si powBok elektronowych,<BR> <img src="gfx/link2.gif"> rozluznienie wizaD w reagujcych substratach,<BR> <img src="gfx/link2.gif"> przegrupowanie elektronów i atomów w czsteczkach produktów po[rednich.<BR> <BR> <B>Kataliza.</B><BR> Jest to zjawisko przyspieszenia reakcji w obecno[ci katalizatora.<BR> <B>Katalizator</B> to substancja, która cho uczestniczy w reakcji chemicznej to po jej zakoDczeniu pozostaje niezmieniona. Przyspiesza ona reakcj chemiczn wskutek obni|enia energii aktywacji. Je|eli substrat Bczy si z katalizatorem bardzo mocno to dochodzi do zwikszenia bariery energetycznej. Mamy wówczas do czynienia z kataliz ujemn, a katalizator opózniajcy nazywamy <B>inhibitorem</B>.<BR> Zale|nie od stanu skupienia reagujcych substancji i katalizatorów procesy katalizy dzielimy na <B>homogeniczne i heterogeniczne</B>.<BR><BR> Kataliza homogeniczna zachodzi w ukBadach jednorodnych. Katalizator wystpuje w tej samej fazie (gazy, ciecze& ) co reagujce substancje. W roztworach wodnych i niewodnych bardzo czsto wi|e si z obecno[ci kwasów lub zasad (np.: hydroliza skrobi przebiega znacznie szybciej w [rodowisku kwa[nym, a rozkBad nadtlenku wodoru w zasadowym). <BR><BR> Kataliza heterogeniczna zachodzi w ukBadach niejednorodnych. Katalizator stanowi odrbn faz ukBadu, najcz[ciej jest to substancja staBa zwana kontaktem. Kataliza ta ma szerokie zastosowanie w przemy[le.<BR><BR> Jako[ katalizatora charakteryzuj takie parametry jak:<BR> <img src="gfx/link2.gif"> aktywno[,<BR> <img src="gfx/link2.gif"> selektywno[,<BR> <img src="gfx/link2.gif"> odporno[ na starzenie,<BR> <img src="gfx/link2.gif"> odporno[ na zatrucia.<BR><BR> Katalizatory s tym aktywniejsze, im silniej obni|aj energie aktywacji.<BR> Selektywno[ polega na zdolno[ci katalizatora do obni|enia energii aktywacji jednej tylko reakcji z kilku termodynamicznie mo|liwych.<BR> Zjawisko starzenia si katalizatora wi|e si ze zmian jego struktury krystalicznej. Przechodzenie w trwalsz sie krystalograficzn prowadzi do znacznego zmniejszenia liczby centrów aktywnych (miejsc na katalizatorze, uczestniczcych w akcie katalizy) i utraty aktywno[ci katalitycznej.<BR> Odporno[ na zatrucia to zdolno[ do zachowania swojej aktywno[ci w obecno[ci niedu|ych ilo[ci zanieczyszczeD. </p> </body> </html>