ÿþ<!doctype html public "-//W3C//DTD HTML 4.0 Transitional//EN"> <html> <head> <meta http-equiv="Content-type" content="text/html;charset=ISO-8859-2"> <title>Podstawowe pojcia i prawa chemiczne.</title> <link rel="Stylesheet" href="style.css" type="text/css"> </head> <body> <p align=center><br>======================================<BR> <img src="gfx/link2.gif"> <B>Podstawowe pojcia i prawa chemiczne.<img src="gfx/link3.gif"> </align> <br>======================================<BR> </p><p align=left> 1. Prawo zachowania masy :</B> (1785r., Antonie Laurent Lavoisier), masa produktów jest równa masie substratów reakcji. <BR><B> 2. Prawo staBo[ci skBadu (stosunków staBych) : </B>(1799r., Joseph Louis Proust), stosunek ilo[ciowy pierwiastków w ka|dym odrbnym zwizku chemicznym jest zawsze staBy, charakterystyczny dla danego zwizku i nie zale|y od sposobu powstawania tego zwizku. Np.: wodór do tlenu w wodzie zawsze w stosunku wagowym 1:8.<BR><B> 3. Prawo staBo[ci skBadu (stosunków wielokrotnych) :</B> (Dalton), gdy dwa pierwiastki Bcz si ze sob i tworz wicej ni| jeden zwizek, masy jednego pierwiastka, które Bcz si z pewnymi masami drugiego pierwiastka, pozostaj wzajemnie w stosunku prostych liczb caBkowitych. Np.: woda skBada si z wodoru i tlenu w stosunku wagowym 1:8, nadtlenek wodoru z wodoru i tlenu w stosunku wagowym 1:16. Masa tlenu Bczcego si z tak sam mas wodoru  1g, w wodzie i nadtlenku wodoru wynosi odpowiednio 8 g i 16 g; ilo[ci te pozostaj w stosunku prostych liczb caBkowitych 1:2.<BR><B> 4. Prawa gazów doskonaBych:<BR></B> - równanie <B>Clapeyrona</B> dla jednego mola gazu ma posta <B>pV = RT</B> , gdzie <B>R to staBa gazowa</B> postaci P0V0/T0, P­0  ci[nienie gazu w temp = 00C, V0  objto[ gazu w temp = 00C, T0  00C = 273,16 K, <BR> <B>R = 8,313 J*mol-1*K-1</B> ,<BR> - <B>równanie stanu gazowego</B> : pV  nRT, gdzie n to ilo[ moli = m/M<BR> - <B>prawo Avogadry</B> : objto[ci gazowych substratów i produktów (w jednakowych warunkach ci[nienia i temperatury) pozostaj do siebie w stosunku maBych liczb caBkowitych,<BR> - <B>objto[ molowa gazu</B> : Vm to stosunek masy molowej substancji do jej gsto[ci, w warunkach normalnych objto[ molowa gazu doskonaBego wynosi 22,4 dm3 * mol-1,<BR> <B>Gaz doskonaBy </B> : hipotetyczny gaz, w którym nie uwzgldnia si objto[ci wBasnej czsteczek (czsteczki traktuje si jako punkty materialne) oraz oddziaBywania pomidzy nimi.<BR> <B>Gsto[ wzgldna i bezwzgldna gazu : </B> <BR> <B>5. Masa atomowa :</B> masa atomu wyra|ona w jednostkach masy atomowej u. Okre[la ona, ile razy masa atomu danego pierwiastka jest wiksza od 1/12 masy atomu wgla 12C. Atomy znanych nam pierwiastków maj masy atomowe zawarte w granicach od 1 do 261 u. <BR> Masa atomowa pierwiastka Aw  stanowi [redni wa|on mas atomowych, uwzgldniajc procentowe wystpowanie wszystkich izotopów danego pierwiastka w przyrodzie. Obliczamy j ze wzoru:<BR> <B>Gdzie:<BR> Aw  masa atomowa pierwiastka,<BR> Aw1, Aw2  masy atomowe izotopów pierwiastka,<BR> %Aw1, %Aw2  procentowe zawarto[ci wystpujcych w przyrodzie izotopów<BR> 6. Masa czsteczkowa:</B> masa czsteczki wyra|ona w jednostkach masy atomowej u (daltonach). Jest ona suma mas atomowych wszystkich atomów tworzcych czsteczk. Masa czsteczkowa okre[la ile razy masa danej czsteczki jest wiksza od 1/12 masy atomu wgla 12C.<BR> <B>7. Mol :</B> ilo[ substancji chemicznej, zawierajcej tyle samo czstek(atomów, czsteczek, rodników, jonów, elektronów& ), ile atomów wgla znajduje si w 12 g nuklidu 12C. W 12 g wgla znajduje si 6,022 * 1023 atomów = N (liczba Avogadro)<BR> N jest staB fizyczn, któr mo|na wyznaczy ró|nymi sposobami, np: N jest liczb elektronów w molu elektronów. <BR> <B>F  Badunek mola elektronów,<BR> e  Badunek elementarny<BR> Masa molowa (M) :</B> masa jednego mola atomów, czsteczek, jonów bdz innych czstek materialnych wyra|ona w gramach. <BR><BR> <B>8. St|enia roztworów.<BR> - procentowe : </B> okre[la mas substancji rozpuszczonej w 100 g roztworu.<BR> Cp = *100%<BR> <B>- molowe :</B> liczba moli rozpuszczonej substancji zawartej w 1 litrze roztworu.<BR> <BR> <B>- molarne :</B> liczba moli substancji rozpuszczona w 1 kg roztworu,<BR> <B>- molalne :</B> liczba moli substancji rozpuszczona w 1 kg rozpuszczalnika,<BR><B> - uBamek molowy </B> xi (skBadnika i) to stosunek liczby moli tego skBadnika ni do ogólnej liczby moli n w roztworze, czyli :<BR> <BR> Suma uBamków molowych wszystkich skBadników jest równa jedno[ci. Mno|c uBamek molowy przez 100, wyra|amy jego warto[ w procentach molowych.<BR><B> 9. SkBad jdra atomowego:</B> <BR> Jdro atomowe skBada si z protonów i neutronów.<BR> <B>Proton </B>  czstka elementarna o jednostkowej masie, równej 1,0076 u (masa rzeczywista = 1,673 * 10-24 g), o jednostkowym Badunku elektrycznym dodatnim, równym 1,6 * 10-19 C i o jednostkowym momencie magnetycznym.<BR><B> Neutron</B>  czstka elementarna elektrycznie obojtna o masie nieco wikszej od masy protonu i równej 1,0089 u (masa rzeczywista wynosi 1,675 = 10-24 g) i o jednostkowym momencie magnetycznym.<BR><B> Nuklidy </B>  atomy o tej samej liczbie protonów i neutronów w jdrze, czyli o identycznych warto[ciach liczby masowej i atomowej.<BR><B> Izotopy</B>  to nuklidy tego samego pierwiastka ró|nice si liczba neutronów w jdrze (maj t sam liczb atomow a ró|n masow). Izotopy wykazuj podobne wBa[ciwo[ci chemiczne, ró|ni si natomiast wBa[ciwo[ciami fizycznymi.<BR><B> Izobary </B>  to nuklidy ró|nych pierwiastków o takiej samej liczbie masowej, czyli nuklidy o jednakowej liczbie nukleonów, a ró|nej liczbie protonów.<BR><B> Izotony </B>  to nuklidy ró|nych pierwiastków o takiej samej liczbie neutronów.<BR> </p> </body> </html>